به گزارش انعکاس روز و به نقل از ایسنا، امروز هوای پایتخت برای هشتمین روز متوالی آلوده است و هم اکنون شاخص آلاینده «ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون» روی عدد ۱۶۹ یعنی شرایط «قرمز» قرار دارد و سردرد، سرگیجه، تهوع، سوزش چشم و گلو و … نقطه مشترک احوالات این روزهای ساکنان کلانشهرهای غرق در آلودگی‌ست.

موعظه مسوولان در روزهای آلوده

در شرایط تکرار این روزهای خاکستری، مسوولان مربوطه اما تاکید دارند که مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، سالمندان و کودکان از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج ازمنزل خودداری کنند و افراد دیگر هم فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند؛ اما سوال آن است که تا کی باید منتظر باد و باران ماند و در شرایطی که حتی باران هم حریف این آلودگی نمی‌شود، تا کی باید سرب تنفس کرد و تبعات بلعیدن این حجم از آلودگی چیست و کِی خود را نشان می‌دهد؟ و آیا تنها غیرحضوری شدن مدارس و دانشگاه‌ها راهکار خروج از آلودگی است؟ تکلیف کارمندان و سایر مشاغل که مواجهه مستقیم با آلودگی دارند، چیست؟

تنها ۲ روز هوای خوب در تهران در ۱۴۰۰

تکرار معضل آلودگی هوا هر ساله با رسیدن فصل سرما و افزایش مراجعات قلبی و تنفسی و … ناشی از آن در شرایطی است که به اذعان وزارت بهداشت این معضل در کشورهای در حال توسعه، سومین ریسک فاکتور مرگ است و طی سال ۱۴۰۰ در کشور ما تنها  ۱۶.۷ درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا در محدوده خوب یا پاک بوده است و ۶۲.۶ درصد هوا در محدوده قابل قبول بوده است؛ یعنی تقریبا ۸۰ درصد از روزهای سال هوای قابل قبول در سطح کشور داشتیم. البته در کلانشهرها درصد روزهای با هوای خوب و پاک خیلی کمتر بوده است؛ مثلا در تهران طی سال قبل ۸۹ روز هوا ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است که یعنی وضعیت هشدار داشته‌ایم، شش روز هوا ناسالم برای همه مردم بوده است. ۰.۵۴ درصد روزهای سال هوای تهران خوب بوده است که یعنی حدود دو روز هوای پاک در این استان داشته‌ایم و ۷۳ درصد هم در محدوده قابل قبول بوده است.

۵ شهر دارای آلوده‌ترین هوا در کشور

همچنین در سال ۱۴۰۰ شهرهای تهران، ‌ مشهد، اهواز، اصفهان، کرج کمتر از ۱۰ روز هوای خوب داشتند و بیشترین تعداد روزهای هوای خطرناک هم مربوط به شهر زابل بوده است که ۱۵ روز هوای خطرناک داشته است و در مجموع افزایش ۸۷ درصدی مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال۱۴۰۰ را در کشور شاهد بوده‌ایم.

مطالعه وزارت بهداشت در زمینه بررسی آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی هوا در ۲۷ شهر ایران شامل تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، ‌سنندج، همدان، خرم‌آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، شهرکرد، یزد، ارومیه، کرمان، ‌ قزوین، بیرجند، قم، ‌زابل، بجنورد، زنجان، بوشهر، اردبیل و زاهدان با جمعیت حدود ۳۵ میلیون نفر در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که میانگین غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در این ۲۷ شهر بیش از ۶ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت ( ۵میکروگرم در مترمکعب) و بیش از ۲.۵ برابر استاندارد ملی ( ۱۲ میکروگرم در مترمکعب) است.

بیش از ۲۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در ۱۴۰۰

در مجموع وضعیت هوای کشور در شرایطی است که متولیان سلامت همواره نسبت به تبعات و آثار این آلودگی بر انسان و افزایش بار بیماری‌ها و مرگ و میر ناشی از آن هشدار می‌دهند؛ به طوری که به گفته شاهسونی –  رییس گروه خبری هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۰میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در ۲۷ شهر مورد مطالعه مذکور، ۲۰۸۳۷ نفر بوده است. در شهر تهران هم در سال قبل به طور میانگین مرگ ۶۳۹۸ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ است.

همچنین نتایج این مطالعه نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ به طور میانگین جزء مرگ کل منتسب به ذرات معلق در کشور برابر با ۱۲.۵۹ درصد است که این جزء منتسب در شهرهایی نظیر اهواز، تهران، زابل، کرج، اصفهان و دزفول که با آلودگی هوای شهری و و پدیده گرد و غبار درگیر هستند، بالاتر از میانگین کشوری است.

مرگ و میر ناشی از ۴ بیماری مهم منتسب به آلودگی هوا

همچنین به اذعان رییس گروه خبری هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی(COPD) منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین ۵۷۴ نفر بوده است. در شهر تهران نیز به طور میانگین تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ تعداد ۱۲۰ نفر بوده است.  همچنین در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از بیماری‌های مزمن انسداد ریوی ۲۲۵ میلیون دلار تخمین زده شده است.

از سوی دیگر نتایج این مطالعه نشان داده است که میانگین تعداد مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سرطان ریه در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در مجموع ۲۷ شهر مذکور به طور میانگین ۵۱۳ نفر بود. در شهر تهران هم به طور میانگین مرگ ۱۶۱ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ به علت سرطان ریه بوده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از سرطان ریه ۲۰۱ میلیون دلار تخمین زده شده است. میزان خسارت اقتصادی مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه منتسب به آلودگی هوا به نحو چشمگیری بیشتر از پنج سال قبل بوده است.

درباره تعداد مرگ‌های سال ۱۴۰۰ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵نیز باید گفت که تعداد این مرگ‌ها در ۲۷ شهر مورد مطالعه به طور میانگین ۴۹۲۳ نفر بوده است و در شهر تهران این آمار به شکل میانگین ۱۳۲۲ نفر گزارش شده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ ومیر ناشی از ایسکمیک قلبی ۱۹۳۲ میلیون دلار تخمین زده شده است.

به اذعان شاهسونی و با استناد به نتایج مطالعه مذکور، میانگین تعداد مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ در ۲۷ شهر مورد مطالعه به طور میانگین ۱۹۷۲ نفر بوده است که در شهر تهران این آمار به شکل میانگین ۶۶۶ نفر گزارش شده است. در سال ۱۴۰۰ هزینه‌های مرتبط با مرگ و میر ناشی از سکته مغزی ۷۷۴ میلیون دلار تخمین زده شده است.

افزایش ۸۷ درصدی مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال۱۴۰۰

در مجموع هر چند به اذعان وزارت بهداشت، کاهش تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸را شاهدیم، اما این روند در سال ۱۳۹۹ متوقف و افزایشی شده و در سال ۱۴۰۰ تعداد همه مرگ‌های منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ بیش از ۸۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است؛ این روند افزایشی در تمامی علل مرگ به علت مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ مشهود است؛ چنانچه تعداد مرگ به علت بیماری‌های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۵ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹، تعداد مرگ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۳ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹، تعداد مرگ به علت سرطان ریه منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۷۲ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ و تعداد مرگ به علت بیماری‌های مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش یافته است.

از سوی دیگر طبق این مطالعه مشخص شده که در سال ۱۴۰۰ به طور میانگین ۲۴۲ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر مذکور بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت (۱۵ میکروگرم در متر مکعب) بوده است که بالاترین تعداد روزها مربوط به مشهد با ۳۵۷ روز در طی سال ۱۴۰۰ بوده است. در شهر تهران نیز ۳۵۵ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت بوده است.

۵ کلانشهر تنها ۱۰ روز هوای خوب داشتند

بنابر اعلام دکتر شاهسونی – رییس گروه خبری هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، طی سال ۱۴۰۰ در شهرهای مورد مطالعه کشور تقریبا ۱۶.۷ درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا ذرات معلق PM۲.۵ در محدوده خوب، ۶۲.۶ درصد در محدوده هوای قابل قبول، ۱۶.۵ درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۳.۴ درصد در محدوده هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، ۰.۴۲ درصد در محدوده هوای خیلی ناسالم و ۰.۴۱ درصد در محدوده هوای خطرناک بود و مشخص شد نسبت به سال ۱۳۹۹ تعداد روزهای دارای هوای خوب پنج درصد کاهش یافته است. شهرهای تهران، ‌مشهد، اهواز، اصفهان و کرج نیز دارای کمتر از ۱۰ روز هوای خوب در سال ۱۴۰۰ بوده‌اند.  همچنین بیشترین تعداد روزهای هوای خوب مربوط به شهر اردبیل با ۲۹۷ روز بوده است.

در مجموع در شهرهای مورد مطالعه کشور، تقریبا ۱۹۷ روز سال کیفیت هوا قابل قبول بوده است؛ گرچه آلودگی هوا در این سطح هم ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آنها مشاهده شود. بیشترین تعداد روزهای ناسالم برای همه گروه‌ها، خیلی ناسالم و خطرناک هم مربوط به شهرهایی بوده که با پدیده طوفان گرد و غبار روبرو هستند از جمله زابل، اهواز، کرمانشاه و دزفول که باعث اثرات سوء بهداشتی بسیاری بر سلامتی ساکنین این شهرها شده است.

هزینه ۲۲۷ هزار میلیاردی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا طی یک سال

 در سال ۱۴۰۰ در مجموع هزینه مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ به میزان  ۸.۱۷ میلیارد دلار (معادل ۲۲۷ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است. این مقدار نسبت به سال ۱۳۹۹ بیش از ۹۰ درصد افزایش یافته است.

کل هزینه‌های مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM۲.۵، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، ‌سرطان ریه و بیماری‌های مزمن انسداد ریوی در کشور در سال ۱۴۰۰ برابر با ۱۱.۳ میلیارد دلار (معادل ۳۱۴ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است.

پایتخت متحمل بیشترین خسارت اقتصادی از آلودگی هوا

در این میان اما بیشترین خسارت اقتصادی در کلانشهر تهران (۳.۴ میلیون دلار معادل ۹۴ هزار میلیارد تومان) بر آورد شده بود. پس از کلانشهر تهران، شهرهایی که دارای بیشترین جمعیت و یا بالاترین مقادیر آلودگی هوا بودند از جمله مشهد، شیراز، ‌ کرج، اصفهان و اهواز قرار گرفتند.

در پایان باید گفت که هرچند با توجه به اقدامات انجام شده طی سال‌های اخیر و به اذعان مسوولان، تعداد روزهای با هوای قابل قبول افزایش یافته، اما مطالعات مختلف نشان می‌دهند که هنوز با استانداردهای جهانی فاصله زیادی داریم و شاهد آن هم گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در اواخر سال ۱۴۰۰ است که نشان داد از بین مواد مختلف قانون هوای پاک و آیین نامه فنی این قانون، ۲۲ ماده یا اصلا اجرا نشده است و یا به شکل ضعیف اجرا شده است، ‌ ۱۷ ماده متوسط و ۱۷ ماده هم به خوبی اجرا شده است؛ گزارشی که وزارت بهداشت معتقد است وزن کیفیت اجرای قانون هوای پاک را ضعیف یا متوسط نشان می‌دهد؛ چراکه برخی از مواد قانونی اصلا اجرایی نشده‌اند. بنابراین مشخص است که سازمان‌های مسئول باید اقدامات فوری را در مناطق مستعد آلودگی و همچنین مناطق مستعد تولید گرد و غبار اجرا کنند و حتی بسیاری از اقدامات در این راستا باید از سال‌های گذشته سنگ بنای آن گذاشته می‌شد تا امروز چنین وضعیتی را بویژه در کلانشهرها و شهرهای صنعتی شاهد نباشیم.

انتهای پیام