در این روز دو فیلم «ضد» و «خائن‌کشی» در مرکز همایش‌های برج میلاد برای اهالی رسانه و منتقد به نمایش در آمدند که در این گزارش به واکنش مخاطبان سینمای رسانه و اتفاق‌های دیگر روز دهم جشنواره فجر اشاره می‌شود.

اولین فیلمی که در سینمای رسانه نمایش داده شد «ضد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی بود که پیش‌تر با فیلم «لباس شخصی» در جشنواره فجر شرکت کرده بود. او این فیلم را بر اساس روایتی تخیلی اما با زمینه واقعی مربوط به ترور شهید بهشتی و نفوذ سازمان منافقین به جمهوری اسلامی ساخته بود؛ فیلمی که شباهت زیادی با آثار محمدحسین مهدویان در ارتباط با نفوذها در اوایل انقلاب داشت و واکنش‌ها بعد از تماشای این فیلم در سالن برج میلاد که نسبت به روزهای گذشته خیلی خلوت‌تر بود، نشان داد که نتوانسته رضایت اهالی رسانه را جلب کند؛ به ویژه آن‌که یکی دو نفری هم که می‌خواستند پس از بالا آمدن تیتراژ، فیلم را تشویق کنند با همراهی نکردن دیگر تماشاگران، سکوت و خاموشی را ترجیح دادند.

یکی از نکات قابل توجه فیلم، حضور نادر سلیمانی در یک نقش جدی و عضو سازمان منافقین بود که با پیشینه بازی در نقش‌های طنز ایفاگر یک رُل متفاوت در «ضد» شده است. سلیمانی می‌گفت وقتی پیشنهاد کار به او به شده قبل از هر چیزی پرسیده که چرا او را انتخاب کرده‌اند و پاسخ شنیده که با وجود بازیگری در نقش‌های طنز، پتانسیل حضور در یک کار جدی را هم دارد. سلیمانی بازی در فیلم «ضد» را برای خود بسیار سخت عنوان کرد چون باید قالب می‌شکست.

دومین فیلمی که در روز دهم جشنواره به نمایش در آمد، آخرین ساخته مسعود کیمیایی به نام «خائن‌کشی» بود که محل سینمای رسانه را نسبت به سانس قبلی شلوغ‌تر کرد. این فیلم به تهیه کنندگی علی اوجی یکی از پر بازیگرترین فیلم‌های جشنواره امسال بود که ترکیب عجیبی را هم شامل می‌شود، یعنی در یک سو می‌توان فرهاد آئیش، مهران مدیری،امیر آقایی، پانته‌آ بهرام، امیر آقایی، حمیدرضا آذرنگ و حتی نسیم ادبی را دید و در سمتی دیگر سام درخشانی، رضا یزدانی و نرگس محمدی که فارغ از کیفیت بازی هر کدام، سابقه بازیگری‌ و حضورشان در فیلمی از مسعود کیمیایی جالب توجه است.

 البته این اسامی فقط بخشی از بازیگران نام‌آشنای این فیلم هستند که همگی به حضور در پروژه‌ای از کیمیایی مفتخر بودند و حتی آذرنگ ابراز خوشحالی می‌کرد که حسرت به دل نمانده است. امیر آقایی از بازیگران غایب این فیلم بود که به دلیل ابتلا به کرونا نتوانست به تماشای فیلمش در جشنواره بنشیند.

از صبح چهارشنبه خبرها مدعی براین بود که مسعود کیمیایی برای نشست خبری در جشنواره حاضر نخواهد شد و از آنجا که در تمام دوره‌های گذشته که هیچ نشستی بدون حضور کارگردان فیلم برگزار نمی‌شد، این اطمینان خاطر حاصل شده بود که فیلم «خائن‌کشی» نشست مطبوعاتی نخواهد داشت، اما پس از پایان تیتراژ و زمانی که هنوز چراغ‌های سالن روشن نشده بود اعلام شد که سالن هر چه سریع‌تر باید برای برگزاری نشست و حضور خبرنگاران و عکاسان آماده شود. این اتفاق ابتدا با تعجب و واکنش‌هایی همراه و حتی تصور شد که شاید کیمیای خود را به نشست فیلمش رسانده است، اما با حضور بازیگران و برخی از عوامل فنی در جایگاه مشخص شد که او نیامده و با توجه به انصراف خودش و پسرش – پولاد کیمیایی – از جشنواره تشکیل این نشست خبری جای سوال و تعجب داشت. علی اوجی در همان ابتدا تاکید کرد که کنفرانس مطبوعاتی فیلم به احترام اهالی رسانه برگزار شده و مسعود کیمیایی هم علی‌رغم تمایل برای حضور، به دلیل جراحی امکان آمدن پیدا نکرده است. او دو بار در طول نشست از تمایل کیمیایی به حضور در نشست صحبت کرد و هر دو بار مهران مدیری به صحبت‌های او واکنش نشان داد و با تاکید بر این که اوجی دروغ می‌گوید، توضیح داد که پیشنهاد برگزاری نشست از طرف خودش بوده تا نبود مسعود کیمیایی کاملاً مشخص شود، چرا که او به هر حال اعتراض‌هایی داشته که همه از آن آگاه هستند. اگرچه راست‌گویی‌های مدیری در نقض اظهارات علی اوجی با جدیت تمام انجام می‌شد اما به نظر می‌رسد یک هماهنگی از پیش تعیین شده هم وجود داشته چراکه اوجی به عنوان تهیه‌کننده این فیلم پیش‌تر هم در گفت‌وگویی با انعکاس روز و به نقل از ایسنا قصد نداشت صحبتی فراتر از بهانه‌های مسعود کیمیایی درباره انصراف او از جشنواره عنوان کند.

 نشست مطبوعاتی فیلم «خائن‌کشی» یک از نشست‌های پرحاشیه جشنواره امسال بود که سیروس الوند هم در آن شرکت داشت و می‌خواست با توجه به نبود کیمیایی سخنی درباره او بگوید اما به دلیل کمبود زمان و شروع سانس مهمان‌های ویژه مجری جلسه اجازه صحبت به الوند نداد.

مهران مدیری در کنار شخصیت جدی‌ای که دارد، همیشه در نشست‌های مطبوعاتی با روی خوش و شوخ‌طبعی حاضر شده و این بار هم به همان شکل با خبرنگاران و عکاسان برخورد کرد، از جمله این که در ابتدای صحبت خود از اینکه خبرنگاران آن‌ها را «پوشش» می‌دهند تشکر کرد. او همانند دو سال قبل با عینک “دودی” به جشنواره آمده بود و همان دلیل قبل را تکرار کرد که از دو سال پیش تا حالا نتوانسته بخوابد چون خیلی کار می‌کند. مدیری همچنین در پاسخ به تمجید چند نفر از بازی‌اش و اینکه آیا برخلاف «درخت گردو» خودش از بازی در «خائن‌کشی» راضی است؟ جواب داد: بازی در «درخت گردو» را به‌خاطر دوستی و رودربایستی قبول کردم که یک افتضاح شد و بالاخره گذشت، اما نمی‌شود در فیلمی به کارگردانی مسعود کیمیایی بازی کرد و بد بود.

 از دیگر اتفاق‌های حاشیه‌ای این جلسه به سوالی درباره باند بازی علی اوجی برای حضور همسرش نرگس محمدی در فیلم‌ها از جمله فیلم مسعود کیمیایی باید اشاره کرد که اوجی با تبریک به محمدی گفت هر فیلمی که مناسب و به جا باشد از جواهری مثل نرگس محمدی دعوت به بازی می‌کند.

چند فیلم اخیر کیمیایی در جشنواره بسیار مورد انتقاد قرار گرفته بودند و شاید همین‌ها سبب شده بود که شهاب حسینی سال گذشته در یادداشتی اعتراض آمیز به انصراف او، کیفیت فیلم‌هایش و استقبال نکردن مخاطب را دستمایه انتقاد از این فیلمساز قرار دهد، اما فیلم جدید کیمیایی برخلاف انتظارها با واکنش‌های تند و پر سرو صدا مواجه نشد.

از فیلم‌ها که بگذریم ماجرای شبهه در وضعیت آراء مردمی به جاهای باریک رسیده تا جایی که رییس سازمان سینمایی در نامه‌ای خطاب به مسعود نقاش‌زاده – دبیر جشنواره – درخواست کرده تا به‌خاطر اظهارات متناقض بعضی از صاحبان آثار مبنی بر تشکیک در زمینه فرآیند آراء مردمی برای حفظ و صیانت از حقوق همه آثار در این زمینه شفاف‌سازی شود. در پاسخ به نامه خزاعی، دبیر جشنواره فیلم فجر هم تاکید کرده که صیانت از آراء مردمی و صحت نتایج نظرسنجی برای جشنواره یک اصل است و در این‌باره یک کمیته متشکل از مدیر امور سینماها، مدیر کمیته نمایش، مدیر روابط عمومی، مدیر حراست سازمان سینمایی، مدیر فناوری اطلاعات جشنواره و مدیر سمفا تشکیل شده است. البته نامی از صاحبان آثار یا نماینده از سوی آن‌ها در این کمیته دیده نمی‌شود ولی برخی تهیه‌کنندگان می‌گویند درباره احتمال حذف سیمرغ مردمی به خاطر ابهاماتی که وجود دارد حرف‌هایی شنیده‌اند. در این باره عباس نادران  -تهیه‌کننده فیلم شادروان – که بیش از بقیه نسبت به این ماجرا شکایت دارد و اسنادی را در اختیار گرفته که تخلف در سامانه سمفا را نشان می‌دهد، مدعی است که در این سامانه تقلب رخ داده و در متنی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده نوشته است که نه تنها در جمع و تفریق اعداد در سامانه اشتباه وجود دارد بلکه بر اساس همان اطلاعات، آمار به صورت اتوماتیک حساب نمی‌شوند وبه نظر می‌رسد آمار دستخوش تغییرات می‌شوند.

به جز فیلم‌های به نمایش درآمده در سالن رسانه‌ها،  روز چهارشنبه ۲۰ بهمن‌ماه نشستی برای فیلم «عقاب‌ها» با حضور جمال ساداتیان تهیه کننده سینما برگزار شد که در آنجا عنوان شد استقبال از فیلم «عقاب‌ها» در زمان جنگ بسیار تعجب برانگیز بود. ساداتیان با اشاره به اینکه عقاب‌ها در زمان جنگ نمایش داده شد و هیجان مردم را در سطح بالا نگه داشت گفته است: سینما در چهل سال بعد از انقلاب نتوانسته روند ثابتی داشته باشد و گاهی وقتی قرار است یک تهیه کننده فیلم جدی بسازد  تن و بدنش می‌لرزد. او اشاره کرده است، «در اوایل دهه هشتاد سینمای ایران با ریزش شدید مخاطب مواجه شده به طوری که سال ۷۵ حدود ۵۵ میلیون بلیت فروخته شده، سال ۸۱ نزدیک به ۱۷ میلیون، سال ۸۳ حدود ۱۳ میلیون و در دو سال اخیر ۷ تا ۸ میلیون تومان بلیت فروخته شده است. او تاکید دارد که یکی از دلایل ریزش مخاطب این بوده که مردم در سینما بیشتر غم و اندوه می‌بینند و سینما انگار مخاطب را پس می‌زند، در نتیجه شاهدیم که بالاترین فروش‌ها مربوط به فیلم‌های کمدی است

 نکوداشتی برای زنده‌یاد خسرو سینایی که سال گذشته به دلیل کرونا از دنیا رفت از دیگر بخش‌های جنبی جشنواره در روز دهم بود که با برگزاری یک نشست تخصصی به عنوان سینما و موسیقی با حضور شاهین فرهت موسیقیدان و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران برگزار شد.

 یکی از اتفاقات حاشیه‌ای روز گذشته جشنواره اعلام آمار و ارقامی از بودجه صرف شده برای ساخت فیلم‌هایی بود که بنیاد سینمایی فارابی در آن‌ها سهمی داشته است. در این گزارش عنوان شده بنیاد فارابی در تولید ۶ فیلم از آثار راه یافته به چهلمین جشنواره فجر مشارکت داشته که فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» ساخته بهروز شعیبی با ۸۰ درصد مشارکت معادل ۷ میلیارد و ۱۸۷ میلیون تومان، «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی و ۵۰ درصد مشارکت معادل ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی تا ۶۰ درصد مشارکت معادل ۱۱ میلیارد و ۱۷۵ میلیون تومان، «شادروان» حسین نمازی با ۳۰ درصد مشارکت معادل ۲ میلیارد تومان،  «بیرو» با ۳۰ درصد مشارکت معادل دو میلیارد و ۴۰ میلیون تومان، «لایه‌های دروغ » به کارگردانی رامین سهراب با ۲۰ درصد مشارکت معادل یک میلیارد تومان را شامل می‌شود.  البته درباره دسته دختران ۴۰ درصد باقی مانده توسط حوزه هنری مشارکت صورت گرفته است.

 مهدی حجت که بیشتر به خاطر بنیانگذاری سازمان میراث فرهنگی و فعالیت‌هایش در حوزه معماری و شهرسازی شناخته می‌شود یکی از کسانی است که در اولین دوره‌های جشنواره فیلم فجر داوری این رویداد را بر عهده داشته است. او در گفتگویی به بیان خاطراتی درباره حضورش به عنوان داور جشنواره فجر اشاره کرده و گفته است: «پیش از انقلاب و در دوره‌ای که مرحوم علی شریعتی در حسینیه ارشاد سخنرانی می‌کرد، ما به‌عنوان جمعی از جوانان مسلمان در زیرزمین حسینه ارشاد کارهای فرهنگی و هنری انجام می‌دادیم. مثلا محمدعلی نجفی، در آنجا تئاتر «سربه‌داران» را اجرا کرد، مرحوم صبحدل اذان می‌گفت، من هم طرح جلد کتاب‌های دکتر شریعتی را طراحی می کردم. همان جا بود که با شهید بهشتی و آقای مهندس موسوی که بعدها نخست وزیر شد آشنا شدم. با مهدی کلهر هم بعدا به واسطه اینکه برادرشان یک روحانی شناخته شده بود آشنا شدم.

آشنایی ما با بچه‌هایی که کارهای فرهنگی انجام می‌دادند پس از انقلاب ادامه پیدا کرد. فکر کنم روزهای ۲۳ یا ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ بود که من به صداوسیما رفتم. در آنجا همه کارهای صداوسیما از اینکه چه برنامه‌ای پخش شود، چه چیزی پخش نشود یا چه فیلمی از تلویزیون پخش شود را خودمان مشخص می‌کردیم. از آن جمع چند نفره که مسئولیت صداوسیما را برعهده گرفته بودیم، سال‌های بعد هر کس به سمت و سویی رفت و وارد مسئولیت‌های دیگری شد. از همان گروهی که پیش از انقلاب با هم آشنایی داشتیم، نجفی و بهشتی و انوار از همان ابتدا در وزارت ارشاد مستقر شدند و امور سینمایی را در دست گرفته بودند. علت پیشنهاد اینکه من داوری را برعهده بگیرم نه صرف آشنایی قدیمی و نه اینکه مثلا من هنر را بشناسم، بود. شما می‌توانید یک نقاش خوب باشید ولی در حوزه فیلم هیچ سررشته‌ای نداشته باشید! در آن دوره چون فلسفه هنر خوانده بودم درباره مسائل نظری هنر ایده و نظر داشتم و با اهالی تئاتر هم آشنایی خوبی پیدا کرده بودم.»

 یکی از اتفاق‌های حاشیه‌ای جشنواره انتشار تیزری با صدای فریدون جیرانی در سایت سینما روتایم با تصاویری از فیلم «قاتل و وحشی» است که این فیلمساز مطرح در آن می‌گوید، در سال‌هایی از جشنواره فجر که خیلی هم از آن دور نشده‌ایم فیلم‌هایی بودند که بدون پروانه نمایش هم اکران می شدند، یعنی دبیر جشنواره تشخیص می‌داد باید برای اهالی رسانه نمایش داده شود. او یادی از فیلم «سنتوری» داریوش مهرجویی کرده که در زمان حضورش در جشنواره در سینما فلسطین خیلی‌ها برای تماشایش روی زمین نشستند، ولی بعد با تفسیرهای غلطی که از آن شد هیچگاه روی پرده نرفت و مردم مجبور شدند آن را به صورت غیرقانونی در ویدیوها تماشا کنند. جیرانی گفته است در چند سال گذشته مسئولان سینما وقتی می‌دانند فیلمی پروانه نمایش نمی گیرد اصلاً آن را در اختیار کمیته انتخاب جشنواره هم قرار نمی‌دهند. « قاتل و وحشی» یکی از آن‌هاست و او به دبیر جشنواره فجر پیشنهاد داد که «قاتل و وحشی» حمید نعمت الله را یک بار برای اهالی رسانه و صاحبنظران نمایش دهد شاید با نقدهایی که درباره فیلم نوشته می‌شود اهالی رسانه و منتقدان و صاحب نظران بتوانند راهکاری برای بایگانی نشدن فیلم ارائه کنند. جیرانی تاکید می‌کند که «قاتل و وحشی» آخرین ساخته نعمت الله چند ویژگی مهم دارد که در سینمای ایران کمتر تجربه شده از جمله ژانر، بازیگری و کارگردانی و تجربه متفاوتی در سینمای ایران است که نباید بایگانی شود.