انعکاس روز؛ دکتر رکسانا دانیالی – مریم گلی گیاهی چند ساله با ساقه های پوشیده از کرک های خاکستری رنگ است که گل هایی به رنگ بنفش متمایل به آبی، صورتی و یا سفید دارد. مریم‌گلی معمولی با نام علمی Salvia officinalis گیاه انحصاری ایران محسوب می شود و بیشتر در ناحیه فارس گسترش یافته است.

این گیاه در کنار گیاهان دیگر مانند پونه کوهی، رزماری، ریحان و آویشن به خانواده نعناع تعلق دارد و به واسطه خواص دارویی بی نظیر خود به جایگاه ویژه ای در طب سنتی دست یافته است.

معمولا مریم گلی در مقادیر کم مورد استفاده قرار می گیرد و دارای عطر قوی و طعم خاک مانند است. این گیاه شگفت انگیز سرشار از مواد مغذی و ترکیبات مهم است و در عین حال در قالب پاک کننده طبیعی و آفت کش نیز کاربرد دارد.

گیاه سبز مریم گلی به صورت تازه، خشک شده، روغن و همچنین مکمل های دارویی در دسترس است و می توان آن را از طریق عطاری ها و داروخانه های سراسر کشور خریداری کرد.

اما مریم گلی معمولی چه فوایدی برای سلامت انسان به همراه دارد؟ آیا مکمل های دارویی حاوی این ترکیب از اثرگذاری مطلوبی برخوردار هستند؟ مزایای دارویی که در ادامه بررسی می شوند، همگی با استناد به مقالات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند:

منبعی مغذی

مریم گلی حاوی دوز سالم و ایمن از انواع ویتامین ها و مواد معدنی است. محتوای تغذیه ای یک قاشق چایخوری (معادل ۰.۷ گرم) مریم گلی آسیاب شده به صورت زیر است:

– کالری: ۲

– پروتئین: ۰.۱ گرم

– کربوهیدرات: ۰.۴ گرم

– چربی: ۰.۱ گرم

– ویتامین کا: ۱۰ درصد از مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه (RDI)

– آهن: ۱.۱ درصد از RDI

– ویتامین ب ۶: ۱.۱ درصد از RDI

– کلسیم: ۱ درصد از RDI

– منگنز: ۱ درصد از RDI

همانطور که دیده می شود، مقدار کمی مریم گلی ۱۰ درصد از نیاز روزانه شما به ویتامین کا را تامین می کند.

این ترکیب گیاهی همچنین حاوی مقادیر محدودی منیزیم، روی، مس و ویتامین های آ و ای هم خواهد بود. از طرفی دیگر ادویه معطر مریم گلی اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید رزمارینیک، اسید الاژیک و روتین را نیز در خود جای داده است که همگی در اثرات متنوع و مفید برای سلامتی بدن نقش دارند.

مملو از آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به تقویت سیستم دفاعی بدن کمک می کنند و رادیکال های آزاد مضر که با بیماری های مزمن در ارتباط اند را خنثی می سازند. مریم گلی معمولی حاوی بیش از ۱۶۰ نوع پلی فنل است که وظیفه آنتی اکسیدان مهمی را بر عهده دارند.

اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید رزمارینیک، اسید الاژیک و روتین نیز مستقیما با کاهش خطر ابتلا به سرطان، بهبود عملکرد مغز و حافظه در ارتباط هستند. یک مطالعه معتبر نشان داد که نوشیدن ۱ فنجان چای مریم گلی (حدود ۲۴۰ میلی لیتر) دو بار در روز به طور قابل توجهی ظرفیت دفاع آنتی اکسیدانی بدن را افزایش می دهد. این ترکیب همچنین کلسترول تام و LDL را کاهش داده و سبب افزایش HDL می شود.

حفاظت از سلامت دهان

مریم گلی دارای اثرات ضد میکروبی است و می تواند میکروارگانیسم هایی که باعث افزایش پلاک های دندانی می شوند را از بین ببرد. در پژوهشی جدید دیده شد که دهانشویه های مبتنی بر عصاره مریم گلی، به طور موثر باکتری استرپتوکوک موتانس (مسئول ایجاد حفره های دندانی) را نابود می کنند.

با استناد به مطالعه ای دیگر، مریم گلی می تواند عفونت های گلو، آبسه های دندانی، لثه های عفونی و زخم های دهانی را برطرف سازد. با این حال همچنان به تحقیقات انسانی بیشتری به منظور تایید قطعی این دسته از اثرات نیاز است.

بهبود علائم یائسگی و کاهش تعریق

طی دوران یائسگی بدن با کاهش طبیعی هورمون استروژن رو به رو می شود و این موضوع می تواند سبب بروز طیف گسترده ای از علائم ناخوشایند شود. این علائم بیشتر شامل گرگرفتگی، تعریق بیش از حد، خشکی واژن و تحریک پذیری هستند.

مریم گلی از دیرباز به صورت سنتی در راستای کاهش علائم یائسگی کاربرد داشته است. اعتقاد بر این است که گیاه مذکور دارای خواص استروژن مانند است و این ویژگی اجازه اتصال به گیرنده های خاصی در مغز را می دهد. فعالیت این گیرنده ها به بهبود عملکرد حافظه، درمان گرگرفتگی و کاهش تعریق مرتبط می شود. گفتنی است که خصوصیت کاهش تعریق تنها به دوران یائسگی محدود نمی شود. مکمل های حاوی مریم گلی قادر به کاهش تعریق بدن چه در زمان یائسگی و چه در حالت عادی خواهند بود.

در یک بررسی علمی با جامعه آماری کوچک، مکمل حاوی عصاره مریم گلی توانست فواصل و همچنین شدت بروز گرگرفتگی در بانوان یائسه را طی حداقل ۸ هفته مصرف منظم کاهش دهد.

از جمله دیگر فواید بی نظیر مریم گلی معمولی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– کاهش سطح قند خون

– بهبود حافظه و حمایت از عملکرد مغز

– کاهش LDL یا کلسترول بد

– محافظت در برابر برخی از انواع سرطان مانند سرطان های حفره دهانی، روده، کبد، دهانه رحم، سینه، پوست و کلیه

– حمایت از سلامت استخوان ها

– مبارزه با روند پیری پوست و به تاخیر انداختن آن

علاوه بر مصرف مریم گلی در قالب مکمل های دارویی، می توان از این گیاه فوق العاده به صورت زیر نیز استفاده کرد:

– به عنوان چاشنی روی سوپ

– به عنوان چاشنی پخت گوشت

– ترکیب برگ های خرد شده با کره برای تهیه کره مریم گلی

– تهیه سس

– مصرف در ترکیب با تخم مرغ