انعکاس روز؛ دکتر رکسانا دانیالی – بومادران معمولی یا بومادران هزار برگ با نام علمی Achillea millefolium گیاهی است که تیره گل ستاره ای ها که قرن ها است در طب سنتی کاربرد فراوان دارد. لازم به ذکر است از آن جایی که این گیاه از دیرباز به منظور درمان زخم و جلوگیری از خونریزی مصرف داشته، به آن “خون دماغ” (کاربرد سنتی بندآورنده خونریزی) نیز می گویند.

معمولا قسمت گل دهنده گیاه بومادران همان بخشی است که برای مقاصد پزشکی استفاده می شود. همچنین گفتنی است که بومادران تنها یک گیاه واحد نیست و این نام برای اشاره به حدودا ۱۴۰ نوع گیاه که در عین تفاوت هایشان بسیار به هم شبیه هستند و همگی نیز به جنس Achillea تعلق دارند، به کار می رود.

امروزه مکمل های دارویی حاوی عصاره این گیاه در داروخانه های سراسر کشور در دسترس هستند و می توان آنها را به واسطه فواید متنوعی که دارند مورد استفاده قرار داد.

فوایدی که در ادامه بررسی می شوند، توسط مقالات علمی معتبر به تایید رسیده اند. علاقه مندان می توانند از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا و کتابخانه دیجیتال جی استور به این دسته مقالات دسترسی داشته باشند.

کمک به تخفیف التهاب

یک مطالعه مروری مربوط به سال ۲۰۱۷، لیستی از کاربردهای دارویی- درمانی بومادران ارائه داد که توسط پژوهش های متعدد تایید شده بودند. یکی از این کاربردها تاثیر ضد التهابی گیاه مذکور بود.

این اثر نه تنها به درمان بسیاری از مشکلات پوستی کمک می کند، بلکه می تواند التهاب سیستمیک را نیز کاهش دهد و از این طریق از وقوع اختلالات جدی تر جلوگیری کند. همچنین دیده شده که بومادران با تنظیم pH پوست، حفظ تعادل آن و افزایش رطوبت سبب تقویت سلامت کلی این اندام ارزشمند خواهد شد.

کمک به بهبود زخم

Achillea millefolium در پژوهش های معتبر جایگاه خود را به عنوان یک ترکیب بهبود دهنده زخم به خوبی نشان داده است. در یک مطالعه انجام گرفته در سال ۲۰۱۷، محققان اعلام کردند که عصاره بومادران بر بهبود زخم های پوستی در موش های صحرایی با اثرگذاری بر سطوح متفاوت سلولی موثر بوده است.

با استناد به مطالعه ای دیگر در سال ۲۰۱۸، این عصاره گیاهی بر درمان جراحت ناشی از اپیزیوتومی (برش جراحی در ناحیه پرینه بین واژن و مقعد برای باز کردن دهانه رحم هنگام زایمان طبیعی) هم تاثیر مثبت داشته است.

کمک به اختلالات گوارشی

محققان معتقد هستند که مکمل های حاوی عصاره بومادران دارای خواص ضد اسپاسم در بخش هایی از سیستم گوارشی اند. با توجه به این موضوع می توان انتظار داشت که گیاه نام برده در راستای کمک به درمان وضعیت های پزشکی توام با اسپاسم مانند سندرم روده تحریک پذیر گزینه مطلوبی باشد.

کمک به کاهش اضطراب و درمان مشکلات نورولوژیکی

مطالعه ای مروری بازگشته به سال ۲۰۱۵ از پروفایل ضد اضطرابی اسانس روغنی بومادران هزار برگ پرده برداشته است. به گفته دانشمندان آنطور که به نظر می رسد، این گیاه مکانیسم اثر متفاوتی از داروهای خانواده بنزودیازپین ها در تخفیف استرس و اضطراب دارد.

همچنین تست های آزمایشگاهی و مطالعات حیوانی نشان می دهند که بومادران بر بیماری های تخریب کننده سیستم عصبی مانند ام اس، پارکینسون و تشنج نیز تاثیر مطلوب دارد. برای مثال در خصوص ام اس گفته می شود که مکمل های حاوی بومادران التهاب عصبی و همچنین تعداد ضایعات فاقد میلین را کاهش می دهند. در مورد پارکینسون هم به مرور حرکت پذیری و توان عضلانی تقویت خواهد شد.

کمک به تسکین علائم سرماخوردگی و آسم

بومادران از جمله گیاهانی است که اثر خوبی روی درمان کمکی سرماخوردگی و همچنین آسم از خود بر جای می گذارند. به نظر می آید که این تاثیر به خاطر پروفایل ضد التهابی گیاه نام برده باشد زیرا بسیاری از علائم سرماخوردگی هم در اثر التهاب تظاهر می یابند.

همین فایده سبب می شود تا بومادران در محدود سازی علائم آسم نیز یاری رسان واقع شود. گیاه مذکور در عین حال می تواند باعث انبساط نایژه ها شود و از این مسیر هم به بهبود آسم کمک کند.

کمک به اسپاسم های عضلانی در دوران قاعدگی

همانطور که گفته شد، بومادران یک ترکیب ضد اسپاسم است. از آن جایی که بسیاری از بانوان در دوران قاعدگی خود با گرفتگی های ماهیچه ای رو به رو می شوند، مکمل های بومادران و یا جوشانده این گیاه در تخفیف درد و علائم آزار دهنده ناشی از اسپاسم موثر هستند.

از جمله دیگر مزایای بالقوه بومادران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– حمایت از سیستم ایمنی

– تنظیم قند خون در مبتلایان به دیابت

– حفاظت از سلامت کبد و مثانه

– تنظیم قاعدگی و تحریک آن

– کمک به تنظیم چرخه خواب

– درمان هموروئید

– افزایش سرعت دفع ادرار

عوارض جانبی احتمالی

به خاطر داشته باشید که هر ترکیب گیاهی می تواند با عوارض جانبی و تداخلات دارویی مختلفی همراه باشد و مدیریت آنها بر عهده پزشک و یا داروساز خواهد بود. لذا اگر داروی خاصی مصرف می کنید و یا به بیماری مشخصی مبتلا هستید، پیش از مصرف مکمل های گیاهی با پزشک معالج خود مشورت کنید.

بومادران در مجموع گیاه ایمنی به شمار می رود اما عوارض جانبی احتمالی شامل موارد زیر هستند:

– گیجی

– تکرر ادرار

– تحریک پوستی در اثر مصرف موضعی

– کاهش سرعت انعقاد خون (به همین علت توصیه می شود که مصرف بومادران حداقل ۲ هفته پیش از اعمال جراحی قطع شود. همچنین بیماران که مشکلات انعقادی دارند نیز باید از مصرف این گیاه بدون نظر پزشک پرهیز کنند)

– آلرژی به خصوص در افرادی که به دیگر گیاهان تیره گل ستاره ای ها هم حساسیت دارند

تداخلات دارویی

دانشمندان معتقد هستند که بومادران با داروهای زیر تداخل دارد:

– لیتیم: بومادران سبب کاهش سرعت حذف دارو و افزایش حضور آن در خون می شود

– داروهای ضد التهاب، ضد انعقاد و ضد پلاکت: این داروها نیز سبب کاهش سرعت انعقاد شده و با بومادران اثر هم افزایی دارند.

– آرام بخش ها: بومادران خود نیز به عنوان آرام بخش عمل می کند

– آنتی اسیدها: بومادران اسید معده را افزایش می دهد و بدین ترتیب از عملکرد ضد اسیدها ممانعت می کند