کسانی که با تئاتر سر و کار دارند، می‌دانند آکسسوار، مجموعه وسایلی است که روی صحنه یک نمایش استفاده می‌شود و البته با دکور کاملا متفاوت دارد.

مجموعه تئاتر شهر هم سال‌هاست مکانی به نام آرشیو آکسسوار دارد، مکانی که در آن آکسسوار نمایش‌های گوناگون نگهداری می‌شود و گروه‌های نمایشی گاه گاه برای تامین بخشی از نیازهای آثار خود می‌توانند  از وسایل موجود در این آرشیو استفاده کنند اما برخورد تعدادی از این گروه‌ها با اقلام موجود در این آرشیو مصداق مهریه‌ای است که  نه کسی داده و نه کسی گرفته است. بعضی از این گروه‌ها تصور می‌کنند چون وسایل این آرشیو متعلق به مجموعه تئاتر شهر است، نیازی به بازپس دادن آن نیست  و این چنین است که این آرشیو در طول زمان مدام خالی‌تر شده تا جایی که دیگر کاسه صبر مدیر این مجموعه و همکارانش لبریز شده و تصمیم دارند رویه خود را عوض کنند.

ابراهیم گله دارزاده، مدیر مجموعه تئاتر شهر در گفتگو با انعکاس روز و به نقل از ایسنا، توضیحاتی درباره کارکرد این آرشیو می‌دهد و تاکید می‌کند که از این پس با کسانی که اموال واحد آکسوار را پس نداده‌اند، برخورد جدی صورت می‌گیرد.

او در آغاز یادآوری می‌کند: بعضی از وسایل این آرشیو از ۲۰ سال پیش به امانت گرفته شده و هنوز باز گردانده نشده است و بعضی وسایل هم از شکل اولیه خارج شده و به حالت قبلی بازنگشته است. مثلا زنجیری مطول که برای اجرای یک نمایش به کار گرفته شده و حالا قیمت بسیار بالایی دارد اما در اجرای نمایشی دیگر به چندین قطعه تبدیل شده و دیگر ارزشی ندارد چون کارایی خود را از دست داده و می‌توان آن را به عنوان ضایعات در نظر گرفت.

گله‌دارزاده با اشاره به اقداماتی که برای باز پس گرفتن اموال این آرشیو در حال انجام است، ادامه می‌دهد: فهرست افراد را از سال ۸۴ استخراج کرده‌ایم که فهرست بلند بالایی است. بعضی از دوستان اقلام کمی را به امانت گرفته‌اند، اموالی در حد یک سپر و شمشیر یا چند جلد کتاب دکوری کهنه و… ولی همین‌ها را هم پس نداده‌اند که اگر لازم شد، گروه‌های دیگری بتوانند از آنها استفاده کنند.

او اضافه می‌کند: بعضی از این دوستان اصلا ایران نیستند. مدارک شناسایی خود را تحویل داده و رفته‌اند. تا به حال هیچ برخوردی با آنان صورت نگرفته ولی تصمیم گرفتیم روش خود را عوض کنیم. در اولین گام با همه افرادی که به آرشیو بدهکارند، تماس گرفتیم . تلفن بعضی‌ها خاموش بود ولی آنقدر تماس می‌گیریم تا مطلع شوند که بدهکارند. بعضی از دوستان بلافاصله پذیرفتند و عذرخواهی کردند و برای تسویه آمدند ولی در بعضی مواقع با همکاران من برخورد تندی شد که چرا مدعی بعضی وسایل هستید که ممکن است در اجرایی استفاده و خراب شده باشد درحالیکه باید به این آرشیو متعهد باشیم چون متعلق به تئاتر شهر یا شخص خاصی نیست بلکه به تئاتر کشور، تعلق دارد.

گله‌دارزاده اضافه می کند: در گام بعدی فهرست اعضای خانه تئاتر را که به این واحد بدهکاری دارند، تهیه می‌کنیم و حتما با خانه تئاتر مکاتبه خواهیم داشت و از آنان می‌خواهیم که آنان نیز برای نگهداری از آرشیو تئاتر توصیه‌هایی داشته باشند که بتوان به این بخش بیشتر کمک کرد.

مدیر تئاتر شهر با اشاره به دیگر اقداماتی که انجام خواهد شد، می‌گوید: حتما از شورای نظارت می‌خواهیم با این گروه‌ها برخورد قانونی کند و دریافت مجوز اجراهای بعدی آنان را به تسویه حساب با واحد آکسسوار تئاتر شهر منوط کند.

 او درباره آخرین اقدامی که صورت می‌گیرد، توضیح می‌دهد: گام آخر که اصلا به آن علاقه‌مند نیستیم، کمک گرفتن از واحد حقوقی وزارت ارشاد است. چون خیلی از دوستان برای باز پس دادن، تعهدات رسمی داده‌اند، مساله را طی نامه‌ای به بخش حقوقی وزارت ارشاد ارجاع می‌دهیم که گزینه بسیار بدی است و امیدواریم به این مرحله نرسیم.

 گله‌دارزاده با اشاره به کارکرد این آرشیو خاطرنشان می‌کند: نکته مهم دیگر این است که این آرشیو چیزی نیست که از بازار خریداری کنیم بلکه اینها همه آکسسوارهایی است که در تئاترهای مختلف مورد بهره‌برداری قرار گرفته و بعدا به این آرشیو اهدا و در آن نگهداری شده تا گروه‌های دیگر ناچار نشوند همان وسایل را دوباره خریداری کنند بلکه بتوانند از وسایل موجود استفاده کنند، اما خیلی خوب نیست که گروه‌ها کارکرد این آرشیو را در کمک کردن به دیگر همکاران خود فراموش‌کنند .

این مدیر هنری اضافه می‌کند: به کسانی که آکسسواری دارند و امکان نگهداری آن را ندارند، پیشنهاد می‌کنیم آن را تحویل آرشیو آکسسوار بدهند چون آن وسایل در اینجا هم نگهداری می‌شود و هم متخصصانی داریم که در صورت نیاز ،آن را ترمیم می‌کنند . ضمن اینکه دیگر همکاران‌شان می‌توانند از آن استفاده کنند.

او در پاسخ به این پرسش که آیا وسایل موجود در این آرشیو ارزش موزه‌ای هم دارد یا بیشتر برای رفع نیازهای روزمره به کار می‌آید، می‌گوید: بیشتر نیازهای روزانه گروه‌ها را تامین می‌کند اما در میان آنها یکسری وسایل خاص هم هست که برای یک تئاتر بخصوص طراحی شده و ارزش گردشگری هم دارد، به عنوان وسیله خاصی که در اجرایی خاص طراحی شده است و می‌تواند بازدید کننده داشته باشد.

گله‌دارزاده همچنین درباره آرشیو لباس که زمانی در مجموعه تئاتر شهر وجود داشت، توضیح می‌دهد: آرشیو لباس به طور کامل در مرکز است ودر  زیرزمین مستقر شده. خوشبختانه از لباس‌های موجود در آن خیلی خوب نگهداری می‌شود. یکی از دلایلش این است که آرشیو لباس خیلی مورد استفاده نیست و حجمی که آکسسوار استفاده می‌شود، خیلی بیشتر از لباس است. در بسیاری  موارد لباس‌های شخصی خود بچه‌های تئاتر، کارشان را راه می‌اندازد ولی تقریبا هیچ تئاتری با وسایل شخصی خانه قابل اجرا نیست.

او با تاکید بر اینکه در آرشیو آکسسوار فقط آکسسوار نگهداری می‌شود، یادآوری می‌کند: ما دکور نگهداری نمی‌کنیم و فقط آکسسوار نگه می داریم.کسی که وسایلی خریده و در اجرایی استفاده کرده، می‌تواند آن را به این آرشیو اهدا کند. البته که بعد از اهدای آن، دیگر تئاتر شهر مالک آن وسیله می‌شود. همکاران واحد آکسسوار خیلی در نگهداری‌اش می کوشند.

گله‌دارزاده ابراز تاسف می‌کند: همه حس می‌کنند چون این وسایل متعلق به تئاتر شهر است و این مجموعه، آرشیو بزرگی دارد، برنگرداندن یک وسیله کوچک، اشکالی ایجاد نمی‌کند ولی به مرور این وسایل، کم می‌شود در حالیکه امروز، حجم استفاده از وسایل خیلی بالا رفته . از طرف دیگر، هدف آرشیو آکسسوار در تئاتر شهر پشتیبانی از تئاترهای خودش است نه همه تئاترهایی که در تهران اجرا می شوند و این کار، حتی غیرقانونی است که البته ما انجام می‌دهیم و با همه سالن‌ها داریم همکاری می‌کنیم.

او با اشاره به آسیب‌هایی که در پی خدمات‌رسانی این آرشیو به نمایش‌های خارج از مجموعه تئاتر شهر ایجاد می‌شود، تصریح می‌کند: نمایش‌های تئاتر شهر بعد از پایان اجرا از واحد آکسسوار برگه تسویه می‌گیرند ولی در دیگر سالن‌ها چنین الزامی نیست. چون ضمانتی وجود ندارد. به همین دلیل بعضی دوستان فکر می‌کنند چه ایرادی دارد که این وسایل را پس ندهند.

گله‌دارزاده در ادامه درباره ضرورت احیای کارگاه دکور مجموعه تئاتر شهر که سال‌ها پیش به گروه‌های نمایشی خدمات‌رسانی می‌کرد، توضیح می‌دهد: وجود کارگاه دکور در بخش دولتی همه را ایده‌آل‌گرا می‌کند درحالیکه در دیگر کشورها، سقفی برای بودجه دکور در هر سالن در نظر گرفته می‌شود ولی اینجا چنین فضایی نداریم. وقتی کارگردان می‌گوید هزینه دکور من ۲۰۰ میلیون است، نمی‌توان با او مخالفت کرد.

او کارگاه دکور را کلافی سردرگم می‌داند و می‌گوید: با وجود کارگاه دکور، به مرور باید بتوانیم حجم قابل توجهی آهن و چوب انبار کنیم که در صورت نیاز از آن بهره‌برداری کنیم. خود کارگاه و چنین انباری، هزینه نگهداری و نیروی انسانی دارد. دولت به هیچ وجه چنین امکان مالی ندارد و اگر بخواهد آن را ارزان‌سازی کند، هنرمندان مطلقا قبولش نخواهند داشت چون در این شکل، همه ایده‌آلیست می‌شوند.

گله دارزاده با یادآوری چند اجرایی شدن سالن‌های تئاتر اضافه می‌کند: با چند اجرایی شدن سالن‌های نمایش، عملا معماری در تئاتر به پایان رسید.بنابراین معضلات دکور در تئاتر صرفا کارگاه دکور نیست، بلکه چند اجرایی شدن سالن‌های نمایش، اجازه نمی‌دهد گروه‌ها دکور ثابت بزنند و طراحان اجازه ندارند آزادانه طراحی کنند. تنها دغدغه‌شان این است که دکور چگونه در ۲۰ دقیقه جمع شود تا گروه بعدی بتواند دکور خود را برپا کند.

او خواستار فعال شدن بخش خصوصی در بحث کارگاه دکور می‌شود و اضافه می‌کند: بخش خصوصی باید در این زمینه هم مانند دیگر بخش‌ها فعال شود. یکی از راه‌ها این است که مثلا تعدادی از گروه‌ها سوله‌ای بگیرند و دکور نمایش‌های خود را در آن را آرشیو ‌کنند و آن را به مواد اولیه تبدیل کنند و با قیمت پایین‌تری در اختیار دیگر گروه‌ها قراردهند. درواقع در این وضعیت گروه‌ها، مواد اولیه را برای ساخت دکور اجاره می‌کنند و بعد از اجرا آن را باز پس می‌دهند. وقتی در بخش خصوصی چنین اتفاقی رخ بدهد، تبدیل به یک تجارت می‌شود ولی در بخش دولتی، نوعی ایده‌آلیسم با خود می‌آورد که اصلا منطقی نیست و آنقدر بودجه تولید کار را می‌بلعد که ممکن است دیگر چیزی برای دیگر بخش‌های آن نمایش باقی نماند.

ابراهیم گله‌دارزاده در پایان یادآوری می‌کند: فراموش نکنیم سیاست کلی دولت، کاهش تصدی‌گری است اما خیلی خوب است که بخش خصوصی بتواند با تسهیلاتی و با حمایت دولت، چنین اقدامی انجام بدهد بویژه که در این صورت، زمینه اشتغال هم ایجاد می‌شود.

انتهای پیام