محمد هاشمی در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در خصوص آرمان انقلابیون سال ۵۷ گفت:‌ در سال ۵۷ مردم شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی می‌دادند. اینها جزو آرمان‌های مردم بود و این شعارها هر کدام دلیلی داشت. به این علت شعار استقلال می‌دادند که در آن زمان کشور به نوعی به آمریکا وابسته بود. آمریکا در اینجا تحکم می‌کرد، سفارت خود را در کشورمان به عنوان مرکزی برای پیگیری منافع خود در خاورمیانه در نظر گرفته بود و ایران این کشور بزرگ و ثروتمند را برای خود می‌دانست. شاه را به عنوان ژاندارم خود در منطقه گرفته بود تا منافعش را پیگیری و با اسرائیل همکاری جدی داشته باشد. وضعیت ما اینگونه بود یعنی کشوری صددرصد وابسته به ایالات متحده در منطقه بودیم.

انقلاب باعث شد در قدم اول آمریکایی‌هایی از کشور خارج شوند

وی ادامه داد: شعار استقلال ناشی از همین مسئله بود که ما کشوری وابسته به خارج از مرزها نباشیم. در آن زمان جهان دوقطبی بود؛ قطب شرق کمونیست‌ها بودند و قطب غرب آمریکایی‌ها بودند که جهان را بین خودشان تقسیم کرده بودند. بر حسب منافع هم کشورها تابع این دو قطب بودند. همچنین معنی استقلال این بود که ما وابسته به بیگانه نباشیم و بیگانگان را از کشور بیرون کنیم. آن زمان آمریکایی‌ها ۶۵ هزار کارشناس برای اداره کشور و حفظ منافع خود در ایران داشتند و نکته جالب توجه این بود که این کارشناس‌ها در کشورمان حق توحش دریافت می‌کردند. نگاهی که آمریکا به ایران داشت این بود که ما ملتی وحشی هستیم.

وی افزود: انقلاب باعث شد در قدم اول آمریکایی‌هایی که برای سرنگونی نظام تلاش می‌کردند از کشور خارج شوند. زمانی که دانشجویان به زعم اقدامات خصمانه وارد سفارت آمریکا شدند با اسنادی مواجه شدند که نشان از جاسوسی ایالات متحده از ایران داشت. در این مقطع بود که رابطه سیاسی ایران با آمریکا قطع شد. بنابراین این بحث استقلال تا حدود زیادی محقق شده است و وابستگی به آن معنا دیگر امروز وجود ندارد. بحث دوم شعار آزادی بود؛ در آن زمان ساواکی وجود داشت که نهادی بسیار خشن بود. آزادی در دانشگاه‌ها، حوزه‌ها، مطبوعات و جامعه وجود نداشت. همه چیز تحت کنترل بود. بی‌اعتمادی به حدی بود که اگر در مکانی سه نفر حضور داشتند فکر می‌کردند یکی ساواکی است. خفقان زیاد بود زندان و شکنجه وجود داشت.

در زمان شاه سه هزار زندانی سیاسی داشتیم

هاشمی با اشاره به اینکه امروز تا حدی به آزادی رسیده‌ایم ؛ رسانه‌ها آزاد هستند تا نسبت به مسئولان نقادی کنند، گفت: ما در زمان شاه سه هزار زندانی سیاسی داشتیم که از یک قشر هم نبودند، نمی‌توانیم بگوییم کل زندانی‌ها روحانی یا دانشجو بودند. از همه اقشار جامعه اعم از کارمند، کارگر، ارتشی، کارفرما و هرکس که کلام مخالفی می‌زد در زندان‌های ساواک مورد شکنجه قرار می‌گرفت.

وی با بیان اینکه برخلاف استقلال اما آزادی آنطور که باید محقق نشده است، خاطرنشان کرد: البته اقتضای جامعه این است که محدودیت‌هایی وجود داشته باشد ولی باز هم اگر با ۴۰ سال قبل مقایسه کنیم تفاوت زیادی وجود دارد. باز اما در مواردی مثل انتخابات، نظارت استصوابی همواره مورد انتقاد است که شورای نگهبان برای انتخاب‌ها لیستی ارائه می‌کند که مردم از بین آنها گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنند.

نوعی فیلتر در همه کشورها وجود دارد

هاشمی ادامه داد: نوعی فیلتر در همه کشورها وجود دارد اما نه به این شکل که در کشور ما جاری و ساری است. البته بحث دیگری که سال‌ها است به عنوان مصداق عدم وجود آزادی مطرح می‌شود بحث حجاب است. برخی عدم پوشش و حجاب را آزادی می‌دانند که در نظام اسلامی قابل قبول نیست.

رئیس پیشین سازمان صداوسیما گفت: شعار بعدی انقلابیون جمهوری اسلامی بود. این شعار هم دو بخش دارد یکی بحث جمهوریت است و دیگری بحث اسلامیت که در حوزه جمهوریت مفهوم این است که همه چیز با انتخاب مردم صورت بگیرد. واژه دموکراسی هم که در دنیا مطرح می شود همین جمهوریت است. از این جهت ما در ۴۰ سال اخیر در حوزه‌های مختلفی انتخابات برگزار کرده‌ایم.

هنوز فاصله زیادی با آرمان‌های انقلاب داریم

وی گفت: برای مجلس خبرگان، مجلس شورای اسلامی، شورای شهر و ریاست جمهوری انتخاب مستقیم مردم تعیین‌کننده است و حتی رهبر هم با یک واسطه به صورت انتخابی در جایگاه خود قرار می‌گیرد. می‌توانم بگویم جمهوریت شعار جمهوری اسلامی کاملاً محقق شده است. بحث اسلامیت اما آنچنان که باید باشد در جامعه تحقق پیدا نکرده است. اگر منظور ما از اسلام ظاهر اسلام باشد که در زمان شاه هم عده‌ای قوانین اسلام را رعایت می‌کردند البته قوانین براساس اسلام نبود اما حتی در قانون اساسی مشروطه پیش‌بینی شده بود پنج عالم شرع در مجلس شورای اسلامی بر مصوبات نظارت کنند که البته عملی نشد.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: الان هم ما می‌بینیم انتظاری که از جامعه اسلامی داریم تا ارزش‌های اسلام در جامعه وجود داشته باشد محقق نشده است. بحث عدالت، معیشت مردم، ثبات خانواده و فساد شایسته جامعه اسلامی نیست. البته ظواهر اسلام نیز امروز در جامعه ما آنطور که باید جاری نیست. بنابراین در این بخش هنوز فاصله زیادی با آرمان‌های انقلاب وجود دارد.

ادارات ما امروز مطابق با نهادهای جامعه اسلامی نیست

هاشمی در پاسخ به این سوال که چرا هنوز پس از گذشت ۴۰ سال از انقلاب مردم به دنبال تحقق شفافیت و مبارزه با فساد هستند گفت: متاسفانه فساد هم امروز در جامعه ما زیاد است که این هم شامل فساد اخلاقی و هم فساد اقتصادی می‌شود. ادارات ما امروز مطابق با نهادهای جامعه اسلامی نیست. رشوه و عدم شایسته‌سالاری بدون در نظر گرفتن ضوابط رواج دارد. اینها مواردی است که ما با یک جامعه اسلامی فاصله داریم. بحث شفافیت و رانت خیلی مهم است ما جمهوری اسلامی داریم اما در بخش اسلامیت دچار مشکلات عدیده هستیم. اینهایی که توقع نداریم در جامعه اسلامی مشاهده کنیم.

توطئه‌هایی طرح‌ریزی شده تا از طریق مردم ایران انقلاب را ساقط کنند

وی یادآور شد: آیت‌الله جوادی‌آملی جمله خوبی برای توصیف وضع امروز جامعه دارند که می‌فرمایند ما بر مبنای نهج‌البلاغه انقلاب کردیم اما بر مبنای توضیح‌المسائل می‌خواهیم کشور را اداره کنیم یعنی بر مبنای عدالت حضرت امیر و نحوه حکومت ایشان انقلاب کردیم اما بعد تلاش ایشان را برای حفظ بیت‌المال و برقراری عدالت در نظر نگرفته‌ایم و تنها به مسائلی همچون مطهرات و وضو پرداختیم و مسائل اصلی جامعه رها شد.

این مبارز سال‌های پیش از انقلاب اسلامی با اشاره به این موضوع که دشمنان انقلاب بارها از پایان عمر آن در ۴۰ سالگی سخن گفته‌اند گفت: دشمن هرگاه برای نابودی انقلاب زمان تعیین می‌کرد پشت سر این اعلام عاملی هم وجود داشت برای مثال درخصوص جنگ هشت ساله وقتی خبرنگارها با صدام مصاحبه کردند گفت جمعه در تهران مصاحبه خواهم کرد و تصور می‌کرد در کمتر از یک هفته می‌تواند انقلاب ایران را ساقط کند. در حالی که جنگ هشت سال طول کشید و در نهایت نیز او را به عنوان عامل جنگ معرفی کردند، حامیانش نیز پشتش را خالی کرده و در نهایت نیز سرنگون شد. یعنی این گفته‌ها با توطئه‌هایی همراه شده است و البته هرگاه هم عملی شده شکست خورده است.

وی ادامه داد: امروز هم توطئه‌هایی طرح‌ریزی شده است که در  قالب تحریم‌های اقتصادی و خروج از برجام و ضمناً کار روانی روی مردم در تلاش است تا مردم را علیه انقلاب تحریک کنند و این همان چیزی است که امروز در ونزوئلا شاهد آن هستیم. در این زمینه اما همواره مسئولان و مردم کاملاً هوشیار هستند و علیرغم سختی‌هایی که برای معیشت مردم به وجود آمده است، فریب دشمن را نخواهند خورد. بنابراین این بار هم موفق نمی‌شوند توطئه‌های خود را عملی کنند و من احتمال می‌دهم این توطئه ترامپ به خودش بازگردد که یا نتواند دوره ریاست‌جمهوری خود را به پایان برساند و یا دیگر برای دور دوم انتخاب نشود.

گفت‌وگوی ملی بیشتر مربوط به مردم می‌شود که طرف دیگر هم باید نظام باشد

هاشمی در خصوص لزوم آغاز گفت‌وگوهای ملی در برهه کنونی گفت: وحدت رمز موفقیت و پیروزی انقلاب بود و رمز مانایی انقلاب و نظام هم همین وحدت و انسجام ملی است. امروز تکیه‌گاه ما مثل زمان شاه به خارج از کشور و قدرت خارجی نیست. ما هیچ‌گاه حامی خارجی نداشته‌ایم و همواره به حمایت مردم و توکل بر خدا راه را طی کرده‌ایم. پس امروز همان چیزی که عامل پیروزی انقلاب بودباز هم مورد نیاز است. البته تعبیر گفت‌وگوی ملی واژه سیاسی است که بعضاً از آن سوءبرداشت می‌شود.

این مبارز سال‌های پیش از انقلاب اسلامی گفت: وقتی ما می‌گوییم گفت‌وگوی ملی برخی هدف‌شان گفت‌وگو میان جریان‌های سیاسی است. در حالی که مفهوم گفت‌وگوی ملی بیشتر مربوط به مردم می‌شود که طرف دیگر نیز باید نظام باشد. نظام هم در دو جناح خلاصه نمی‌شود؛ از رهبری شروع می‌شود و قوای سه‌گانه و سایر نهادها را دربرمی‌گیرد. این گفت‌وگوی ملی یعنی گفت‌وگوی ملت با مجموعه‌ای که می‌تواند مشکلات را حل کند.

در سالگرد انقلاب نامی از آیت‌الله هاشمی آورده نمی‌شود

وی افزود: ما از ابتدای انقلاب وضعیتی داشتیم که هیچ‌گاه یک جریان در کشور حاکم نبوده است. بخشی از یک جناح و بخشی از از جناح دیگر در حکومت نقش داشتند. برای مثال امروز دولت اعتدالی و اصلاح‌طلب، قوه قضائیه در دست جناح اصولگرا و مجلس ترکیبی است پس داستان اینگونه نیست که اداره کشور فقط در دست یک جناح باشد. من بحث گفت‌وگوی ملی را اینگونه که توضیح دادم می‌بینم اگر نه اصولگرایان و اصلاح‌طلبان می‌خواهند راجع به چه موضوعی صحبت کنند مهم مردم هستند. ما امروز در مسائل ملی دچار مشکل هستیم باید هدف حل مشکلات ملی برای ملت باشد.

عضو پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص برخی بداخلاقی‌هایی که در طول چهل سال اخیر نسبت به بزرگان و فرزندان انقلاب روا شده است با اشاره به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: این به اثرگذاری شخصیت‌ها، تفکر و اندیشه آنها برمی‌گردد. اندیشه‌ای که آقای هاشمی داشتند این بود که ایشان از دورانی که وارد مبارزه نهضت اسلامی شدند با امام بودند و بعد از رحلت امام نیز در مسیر خواسته‌های ایشان قدم برمی‌داشتند یعنی سعی می‌کردند آن چیزی که امام می‌خواستند در جامعه پیدا شود و این را در سخنرانی‌ها و خطبه‌های نماز جمعه مطرح می‌کردند.

وی یادآور شد: آیت‌الله هاشمی دارای یک اندیشه انقلابی، اعتدالی و فراجناحی بود. اگر خاطرات آقای هاشمی را مطالعه کنید می‌بینید ایشان در طول یک هفته تقریباً با همه اقشار جامعه و جناح های سیاسی ملاقات می‌کردند. مرجعیت آقای هاشمی برای انقلاب بی‌نظیر بود و مشابهی نداشت. بنابراین این اندیشه است که آماج حملات قرار می‌گیرد. امروز هم علیرغم اینکه ایشان حضور فیزیکی ندارند اما اندیشه ایشان حضور دارد. ما در سالگرد انقلاب هستیم و شما می‌دانید آقای هاشمی چقدر در انقلاب نقش داشتند اما آیا در این سالگرد نامی از ایشان آورده می‌شود؟ آیا رادیو و تلویزیون ما برنامه‌ای را به ایشان اختصاص داده‌اند؟

هاشمی همچنین در پاسخ به این سوال که در مقطع کنونی نیز دشمنان انقلاب از کلیدواژه گزینه نظامی علیه کشورمان سخن می گویند تا چه میزان سایه جنگ را بر سر کشور احساس می‌کنید گفت: الان هم تهدید وجود دارد؛ مقامات ایالات متحده، نتانیاهو و بن‌سلمان این حرف‌ها را مطرح می‌کنند اما آنچه به نظر من می‌آید این است که اینها تنها حرکت‌های ایزایی و روانی است که مردم را هدف قرار داده و عملی نخواهد شد. چرا که امنیت رژیم صهیونیستی یک اصل مهم در اصول سیاست خارجی آمریکا است. آنها کاری نمی‌کنند که امنیت این رژیم به خطر بیفتد و خوب می‌دانند که حمله به ایران یعنی نابودی اسرائیل که آمریکا نیز با توجه به خط قرمز خود او را نمی‌خواهد.