انعکاس روز؛ دکتر رکسانا دانیالی – پیوند مدفوع به فرآیندی گفته می شود که طی آن پزشک باکتری های مدفوع یک اهدا کننده سالم را به فرد دیگری پیوند می زند تا تعادل باکتری های مفید در روده دریافت کننده برقرار شود. به گفته محققان این تکنیک می تواند به درمان عفونت های گوارشی، بسیاری از بیماری های دیگر و حتی تقویت حافظه و عملکرد مغز در دوران پیری کمک کند.

سیستم گوارش انسان به منظور جذب مواد مغذی و هضم موثر غذا به باکتری های مفید وابسته است. این در حالی است که برخی از شرایط پزشکی و مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک ها سبب از بین رفتن سوش های عملکردی و پر از فایده خواهند شد. در این میان پیوند مدفوع یکی از راه حل های موثر در راستای بازیابی باکتری های مفید به شمار می رود.

این روش جدید و نوپا تحت عناوین دیگری نظیر “باکتری درمانی” و “پیوند میکروبیوتا مدفوع” نیز شناخته می شود. در ادامه جزئیات روند درمانی پیوند مدفوع را با دقت بیشتری بررسی خواهیم کرد:

پیوند مدفوع چیست؟

پیوند مدفوع از یک اهدا کننده سالم، بدن فرد گیرنده را تشویق به رشد باکتری های مفید می کند. روده محل زندگی و به تعادل رسیدن میلیون ها باکتری است. این باکتری ها نه تنها بر تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار هستند، بلکه می توانند روی عملکرد مغز هم اثر داشته باشند و سبب بهبود حافظه، فرآیندهای شناختی و به نوعی جوانسازی شوند. هنگامی که این تعادل به هر دلیلی بر هم می خورد، فرد دچار اسهال و مشکلات روده ای می شود.

در برخی از موارد آنتی بیوتیک هایی که برای درمان عفونت های روده استفاده می شوند، باکتری های مفید را نیز از بین می برند. برای مثال مصرف آنتی بیوتیک به منظور درمان عفونت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل (عفونت شایع باکتریایی که سبب اسهال می شود)، در ۲۰ درصد از بیماران منجر به عود مجدد بیماری می شود. دلیل این مسئله می تواند به ایجاد اختلال در میکروبیوم روده به علت مصرف آنتی بیوتیک مربوط شود. در مقابل با پیوند مدفوع می توان باکتری های مفید روده را که از بین رفته اند، بازیابی کرد.

در بیشتر موارد پزشک مدفوع اهدا کننده را از طریق کولونوسکوپ که یک لوله کوچک و انعطاف پذیر است به گیرنده پیوند می زند. در عمل پیوند از مسیر راست روده و پس از آن روده بزرگ استفاده می شود. معمولا پیش از عمل برای بیمار داروهای آرام بخش تجویز خواهد شد تا هیچگونه درد و یا ناراحتی احساس نکند. در روشی دیگر نیز تزریق مدفوع از طریق تنقیه به جای کولونوسکوپ انجام می شود.

گفتنی است که منشا اصلی روش پیوند مدفوع به بیش از ۱۷۰۰ سال پیش و طب سنتی چین باز می گردد. البته طبق متدهای طب سنتی چین، پیوند مدفوع با نوشیدن سوسپانسیونی مایع از مدفوع شخص اهدا کننده انجام می شد که تکنیکی بسیار خطرناک بود. در مقابل امروزه پیوند مدفوع کاملا استریل و ایمن است و تحقیقات گسترده ای در جهت تکمیل هرچه بیشتر آن در حال انجام است.

کاربردها

پزشکان در درجه اول از تکنیک پیوند مدفوع برای درمان بیماری وابسته به کلستریدیوم دیفیسیل استفاده می کنند. بر اساس گزارشی از موسسه ملی سلامت، هر سال حدود ۱۵۰۰۰ نفر به دلیل التهاب شدید روده بزرگ فوت می کنند. مطالعات مختلف نشان داده اند که پیوند مدفوع یکی از موثرترین استراتژی های درمان این بیماری چالش برانگیز محسوب می شود.

در آزمایشی با جامعه آماری کوچک مربوط به سال ۲۰۱۴ دیده شد که ۷۰ درصد از شرکت کنندگان پس از یک مرتبه تجربه پیوند مدفوع، هیچ علامتی از بیماری نداشتند. موفقیت کلی درمان در بیمارانی که تحت چندین روش درمانی قرار گرفته بودند نیز بالاتر از ۹۰ درصد گزارش شد.

علاوه بر این ممکن است از تکنیک پیوند مدفوع برای مدیریت سایر بیماری های دستگاه گوارش مانند بیماری التهابی روده نیز استفاده شود. موفقیت در کارآزمایی های مرتبط از ۳۶.۲ تا ۷۷.۸ درصد متغیر بوده است و در مجموع نیاز به اجرای تحقیقات بیشتر خواهد بود. پیوند مدفوع همچنین می تواند به سندرم روده تحریک پذیر نیز کمک کند. این اختلال عملکردی روده گاها منجر به درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی و نفخ خواهد شد.

اهداف احتمالی درمان

مطالعات در مورد اثرات گسترده باکتری های مفید روده ای همچنان در حال توسعه و گسترش است، اما سلامت روده بر سلامت کلی بدن تاثیر می گذارد. به همین دلیل است که محققان به قدرت پیوند مدفوع در درمان طیف متنوعی از بیماری ها باور دارند. حتی برخی از پژوهش ها سلامت روده را با سایر بیماری ها مانند زوال عقل مرتبط دانسته اند. وجود چنین ارتباطی را نمی توان رد کرد زیرا همانطور که می دانیم عملکرد صحیح روده بر افزایش توانایی بدن در راستای جذب و استفاده از مواد مغذی موثر است.

با توجه به مطالعه ای مروری که از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، پیوند مدفوع می تواند بر وضعیت های زیر هم اثرگذار باشد:

– دیابت

– سندرم خستگی مزمن

– فیبرومیالژیا

– چاقی

– اختلالات خلقی مانند افسردگی

– بیماری کبد چرب غیر الکلی

– آرتروز

– آسم

– اگزما

– رینیت آلرژیک

البته یک سری ریسک فاکتورها نیز برای استفاده از تکنیک پیوند مدفوع معرفی شده اند که باید به آنها توجه بیشتری داشت:

– جنسیت مونث

– سابقه بستری شدن اخیر در بیمارستان

– جراحی اخیر پیش از انجام پیوند مدفوع

همچنین اجرای این تکنیک در خانه به هیچ عنوان توصیه نمی شود. بدون غربالگری مناسب، یک اهدا کننده می تواند بیماری های جدی و بالقوه کشنده را به گیرنده انتقال دهد.

———————————————————————–

بیشتر بخوانید: 

*دلایل مدفوع سیاه رنگ

*آن چه مدفوع درباره سلامت شما می گوید!

*وقتی بوی بد مدفوع خبر از یک بیماری خطرناک می دهد