حجت‌الاسلام حسن روحانی صبح امروز در جمع مدیران ارشد وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات با تسلیت به مناسبت فرارسیدن ایام فاطمیه (س) گفت: پیشاپیش چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی را تبریک و تهنیت عرض می‌کنم. این وزارتخانه از تغییر نام پیدا است که راهی طولانی را به خاطر تغییر در تکنولوژی طی کرده است. ابتدا وزارت پست بوده است. این کار در آن زمان به وسیله پیک و نامه‌رسان، نامه‌ها و بسته‌های کوچک را جابجا می‌کرد. بعدا تلگراف اضافه شد. این وسیله با سیم و از طریق موس بود و با موس‌های مختلف، افراد کلمات مختلف را می‌گرفت و تبدیل به متن تلگراف می‌شد.

اولین فیلترینگ از زمان پهلوی اول شروع شد

وی ادامه داد: بعدا تلفن آمد و تحول بزرگی ایجاد کرد تا افراد با صوت و تقریبا بدون تغییر پیام خود را مستقیم منتقل کند. این مسئله در راستای ارتباطات مردم با مردم بود. وسیله ارتباط حکومت‌ها به مردم رادیو بود. شاید در زمان پست، تلگراف و تلفن‌، حکومت‌ها شاید احساس دردسر نکردند ولی وقتی رادیو به میدان آمد، احساس دردسر شروع شد چراکه مردم می‌توانستند پیام‌های مختلف از کشورهای مختلف بگیرند.

رئیس شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه اولین کسی که محدودیت را درباره رادیو ایجاد کرد، پهلوی اول بود و اولین فیلترینگ از اینجا شروع شد و به افراد خاصی برای داشتن رادیو مجوز می‌داد، اظهار داشت: بعدا به تلویزیون و وسایل ضبط و صوت رسید که در انقلاب اسلامی نیز از این ابزار دریافت کردیم. آنی که صدای امام را از نجف و پاریس به تهران می‌رساند، نوار کاست بود و این نوار پشت تلفن گذاشته شده و از آن طرف، دریافت، ضبط و تکثیر می‌شد. امام صبح صحبت می‌کرد و تا شب، پیام ایشان به ایران منتقل شده بود.

عادت افراد گاهی تبدیل به حق می‌شود

روحانی با اشاره به حضور امام در پاریس تصریح کرد: وقتی امام به پاریس آمد، رسانه‌های دیگر آنجا بودند و با امام مصاحبه کرده یا بخشی از سخنرانی‌هایشان را منتشر می‌کردند و پیام ایشان به دنیا مخابره می‌شد. بنابراین این فن‌آوری ارتباطاتی بود که پیام انقلاب را سریعتر به مردم برساند. اوایل نهضت اسلامی، تنها وسیله اعلامیه بود.

وی با بیان اینکه عادتی که انسان به یک فضا دارد، گاهی تبدیل به حق می‌شود، خاطرنشان کرد: یعنی برخی فکر می‌کند این عادت حق می‌شود و اگر خلاف عادت وی پیدا شود، تبدیل به ناحق و نادرست می‌شود. وقتی می‌خواستند خزینه‌ها را بسته و دوش را درست کنند، نهضتی درست کردند و گفتند می‌خواهند اسلام را از بین ببرند. یک فردی می‌گفتند مبارزه علیه اسلام از اینجا شروع شد. می‌گفتند این یک توطئه است. وقتی تلفن آمد، برخی از فلاسفه می‌گفتند که این مسئله از طریق فلسفی امکانپذیر نیست و می‌گفتند ممکن نیست که کلام داخل سیم برود و می‌گفتند شیطان این کار را می‌کند.

با هر چیز نویی مقابله می‌کنند

رئیس‌ دولت تدبیر و امید با بیان اینکه با هر چیز نویی مقابله می‌کنند، ابراز داشت: در زمینه وسایل ارتباطی نیز این مسئله وجود دارد. خیلی از عمر اینترنت و فن‌آوری ارتباطی وجود نداشت. موبایل و اینترنتی وجود نداشت؛ نه تنها در ایران بلکه در همه جهان نیز همینطور بود. این تحولات هم منافع زیادی دارد و هم می‌تواند مضراتی نیز داشته باشد.

روحانی افزود: وقتی ماشین تازه آمده بود، برای ما روستایی‌ها مهم بود که ماشینی عبور می‌کند، آن را ببینیم. یکی از سفارش‌های والدین این بود که به خیابان‌ها نزدیک شوید. می‌گفتند ماشین سرش نمی‌شود به شما می‌زند. از طرفی فکر می‌کردند رانندگی یک تخصص بزرگی است و هرکسی نمی‌تواند راننده شود. می‌گفتند این شوفر است و رانندگی را فراگرفته است. این تفکر در جامعه وجود داشت.

آیا همه بشریت منتظر فرمان ما هستند؟

وی با تاکید بر اینکه باید به مردم فرهنگش را یاد بدهیم که وقتی ماشین عبور می‌کند، چه زمانی ایستاده و چه زمانی حرکت کنیم، بیان کرد: نمی‌شود گفت چون تصادف می‌شود هیچ ماشینی وجود نداشته باشد تا کسی تصادف نکند. ولی اگر اتومبیل نبود مردم چگونه رفت و آمد کنند؟ طرف مقابل ما به این فکر نمی‌کند که مردم از چه استفاده می‌کنند؟ آیا همه بشریت منتظر فرمان ما هستند؟ این مسئله در اختیار ما نیست.

وی اضافه کرد: مردم ابزار را انتخاب می‌کنند. در زمان قدیم یخچال نبود، گوشت خود را به چاه خنکی می‌برد. ولی وقتی یخچال آمد، دیگر نمی‌توان جلوی استفاده از یخچال را گرفت. باید این فرهنگ را داد که چگونه از یخچال استفاده کرد.

نمی‌توانیم با خواست مردم مبارزه کنیم

رئیس‌جمهور با بیان اینکه فرهنگ‌سازی و شناخت پدیده اصل است، یادآور شد: خوب یا بد مردم به موبایل عادت کردند. شما صبح موبایل را از طرف بگیر، فرد نمی‌داند چه بکند. تاکسی می‌خواهد بگیرد، از این موبایل می‌گیرد. اخباری را می‌خواهد گوش کند، از این موبایل دریافت می‌کند. می‌خواهد به دوستش پیام بدهد، از این موبایل استفاده می‌کند. می‌خواهد فیلم یا نواری را گوش کند، از این موبایل دریافت می‌کند و… امکانپذیر نیست حاکمیت به مردم بگوید چون من تشخیص دهم، موبایل را کنار بگذار. فوقش موبایل را در جیب می‌گذارد و در گوشه‌ای موبایلش را چک می‌کند.

روحانی با بیان اینکه نمی‌توانیم با خواست مردم مبارزه کنیم زیرا این مشروع و قانونی نیست، عنوان کرد: فکر می‌کنیم اختیاراتی از آسمان داریم که می‌توان بر مردم و زمینیان حکم کنیم. این گونه نیست. خداوند به پیامبرش می‌گوید تو وکیل مردم نیستی و تو فقط باید پیام را به مردم برسانی. مردم باید انتخاب کنند.

دین با تحمیل ممکن نیست

وی با بیان اینکه دین بدون انتخاب ممکن نیست، گفت: دین با تحمیل ممکن نیست. اساس دین با درک، فهم و پذیرش است. خود مردم انتخاب می‌کنند. نیاز نیست به مردم فشار بیاوریم. وقتی مردم ببینند ماشین خطراتی دارد به فرزندان خود سفارش می‌کنند و فرهنگ را یاد می‌دهند. در همه فن‌آوری‌های روز نیز همینطور است.

رئیس شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه در جهان شبکه‌ای، ارتباط مردم با نرم‌افزارهای مختلف ممکن است، اظهار داشت: در این فضا، هم می‌تواند حرف مفید باشد و هم حرف مضر. ممکن است راست باشد و ممکن است دروغ هم باشد. در این فضا هم افراطی استفاده می‌شود و هم تفریطی. برخی فکر می‌کنند هر دروغ شایعه و افترا و… برای منافع خود و منافع حزبی و جناحی‌شان استفاده می‌کند.

در برخی از اقدامات خود ناموفق بودیم

روحانی با یادآوری اینکه باید از این ابزار درست استفاده کنیم، تصریح کرد: برای کسی که تازه به این ابزار می‌رسد، خطرش بیشتر است. وقتی به تلویزیون تازه می‌رسی حاضری از نهار بگذری تا برنامه‌هایش را ببینی. ولی روز بعد سر نهار، تماشا را تمام می‌کنی و به نهار می‌رسی و چند ماه بعد فقط برخی از برنامه‌هایش را نگاه می‌کنی. شما روز اول موبایلی را به فرد می‌دهی و از روز اول درخت ممنوعه برایش درست می‌کنیو به او می‌گویی به این پیام‌رسان وارد نشو و به این پیام‌رسان وارد بشو. جوان می‌گوید این چیست؟ خود ما این جوان را تحریک می‌کنیم.

وی ادامه داد: ما در برخی از اقدامات خود ناموفق بودیم. اشکال این بود که فکر می‌کردیم این دستگاه تحت فرمان ماست که بگویم فیلتر، فیلتر می‌شود. فیلتر هم بشود، فیلترشکن را چه می‌کنیم. این فیلترشکن را هم نابود کردیم، فیلترشکن بعدی را چه می‌کنیم. فیلترشکن‌ها روزانه شدند، چه می‌کنیم؟

با فیلترینگ همه چارچوب‌ها شکست

رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه فن‌‌‌آوری‌های ارتباطی و فضای مجازی بهترین ابزار برای شفافیت و مقابله با رانت و فساد است، خاطرنشان کرد: جوانان و نوجوانان بیش از همه از اثرات منفی فیلترینگ آسیب می‌بینند. نه مسدود کردن و نه رها کردن ما را به مقصد نمی‌رساند؛ سواد رسانه‌ای جامعه را باید افزایش دهیم.

روحانی با بیان اینکه بعد از یک سال از فیلترینگ، همه ما ضرر کردیم چراکه قبل از این موضوع، جوان‌های ما به فضاهای آنچنانی نمی‌رفتند و پیام‌رسان‌ها چارچوب مشخصی داشتند ولی متاسفانه با فیلترینگ همه چارچوب‌ها شکست، ابراز داشت: ما فکر می‌کردیم هر کسی می‌تواند روی نامه چیزی را ممنوع کند و بعد آن چیز ممنوع شود. امروز برای ما مشخص شده که فیلترینگ راه‌حل نیست. ما باید سواد رسانه‌ای و دیجیتالی جوانان و نوجوانان‌مان را بالا ببریم. یعنی یکی از درس‌ها در آموزش و پرورش باید این باشد که دانش‌آموزان بدانند باید از فضای مجازی چطور استفاده کنند.

حصار در هیچ چیز نمی‌تواند مفید باشد

وی با بیان اینکه بسیاری از مشکلات به وجود آمده در فضای مجازی به دلیل آن است که ما رسانه آزاد نداریم، عنوان کرد: یک رسانه دولتی داریم که اگر به این صورت نبود، چنین تورمی در فضای مجازی به وجود نمی‌آمد. اگر هر دسته، هر حزب و هر گروه برای خود رسانه داشت، هر کدام حرف خود را به صورت رسمی در رسانه‌هایشان می‌زدند و چنین مشکلاتی به وجود نمی‌‌آمد. اینها قوانینی است که باید اصلاح شود.

رئیس دولت دوازدهم با بیان اینکه باید همه به این نتیجه برسیم که حصار در هیچ چیز نمی‌تواند مفید باشد، یادآور شد: اگر در موبایل و تلفن همراه انحصار درست شود، حتماً در آنها نیز موارد نادرستی ایجاد می‌شود. کجای دنیا ما چنین چیزی داریم که این تعداد تبلیغ به تلفن‌های همراه افراد فرستاده شود. وزارت ارتباطات باید این موضوع را حل کند تا هر کسی که خودش خواست، برای او تبلیغ فرستاده شود و هر کسی که خودش راغب نبود، به هیچ وجه برای او تبلیغی فرستاده نشود.

به خاطر پول وقت مردم را تلف می‌کنیم

روحانی افزود: ما نباید بگذاریم وقت مردم به این صورت تلف شود. نباید با اعصاب مردم بازی کنیم. اتلاف وقت مردم و آزار و اذیت آنها حرام است ولی متاسفانه در حال حاضر به خاطر پول وقت مردم را تلف می‌کنیم. خیلی مهم است که از این افراد درست و به جا استفاده کنیم.

وی با اشاره به فن‌‌‌آوری‌های جدید بیان کرد:‌ آی‌تی و آی‌سی‌تی در جامعه امروز برای ما خیلی مهم است. در واقع این فناوری‌ها پایه اصلی برای تمام اقتصاد ما است. فضای مجازی توانمندساز است چراکه زیربنای آن فضای اقتصادی است و همچنین ابزاری برای عدالت است چراکه وقتی اینترنت را به روستاها می‌رسانیم، مردم روستا از همان مزایایی استفاده می‌کنند که مردم شهر استفاده می‌کنند.

اگر همه اطلاعات را در اختیار مردم بگذاریم، رانت و فساد کم می‌شود

رئیس شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه تا به حال به ۶۶ درصد از روستاها اینترنت رسیده است، گفت: البته باز هم باید این آمار بالاتر رود و همانند برق شود. امروز هیچ روستایی که ۱۰ خانوار داشته باشد، نیست که برق به آن نرسیده باشد. همچنین در سیستم گازرسانی هیچ جای دنیا به ایران نمی‌رسد. در سیستم گازرسانی یا مقام اول را داریم یا جزو کشورهای اول به شمار می‌آییم و طول لوله‌های گاز ما ۱۰ برابر قطر زمین است. فضای مجازی نیز باید به همین صورت باشد و باید همه مردم بتوانند از آن استفاده کنند.

روحانی با تاکید بر اینکه فضای مجازی علاوه بر اینکه زیربنای فضای اقتصادی بوده و ایجاد عدالت می‌کند سومین اثر آن شفافیت و مبارزه با فساد است، اظهار داشت: امروزه شاهد این هستیم که بسیاری از افراد از گرفتن ارزهای دولتی سوءاستفاده کردند ولی چطور می‌توان با این فساد و رانت مبارزه کرد؟ یکی از راه‌های آن ایجاد شفافیت است یعنی اگر من سفارشی دارم، همان لحظه همه متوجه سفارش من بشوند. اگر ما بتوانیم همه اطلاعات را در اختیار مردم بگذاریم، هم رانت و هم فساد کم می‌شود.

وی با بیان اینکه لایحه شفافیت در حال حاضر در دولت است که می‌خواهیم آن را به مجلس بفرستیم، تصریح کرد: شفافیت در کنار دولت الکترونیک برای ما خیلی مهم است. دولت الکترونیک سبب جمع‌آوری اطلاعات می‌شود تا هر فرد برای هر کاری مجبور به گرفتن ۲۰ کپی از هر مدرکی نباشد. حتی شاهدیم که افراد برای اینکه در کارهای اداری به مشکل نخورند حتی از کارت هوشمند خود کپی می‌گیرند.